Raadslid Corry en burgerleden Doeke en Brigitte vertegenwoordigden de PGP tijdens deze vergadering. Weliswaar stond er wederom weinig op de agenda, maar er waren genoeg bespreekpunten om toch voldoende input te kunnen leveren. Ook is er door de PGP goed gebruik gemaakt van de rondvraag om een aantal groene, sociale en duurzame onderwerpen onder het voetlicht te brengen en om de voortgang op een aantal dossiers te waarborgen. De vergadering werd om 19:00 uur geopend en dankzij een voortvarende voorzitter duurde het niet lang voordat wij bij de inhoudelijke agendapunten aankwamen.
Presentatie onderzoek Toeristische verhuur van woningen
Op de agenda stond een presentatie van het onderzoek naar de toeristische verhuur van woningen door Dhr. Laurens van Dongen van adviesbureau Companen. Aan het begin van de presentatie bleek al vrij snel dat het doel en de reikwijdte van dit onderzoek, en daarmee het onderwerp van deze discussie, niet helemaal duidelijk waren. Er werd al vrij snel tijdens de presentatie opgeworpen dat er ook mensen zijn die een tweede huis hebben in Valkenburg en deze buiten platforms om aan vrienden en familie verhuren. Hoewel er in de inleiding van de presentatie duidelijk werd aangegeven dat het doel van dit onderzoek was om inzicht krijgen in de huidige toeristische woningverhuur (o.a. voor ontwikkeling Visie VTE, Logiesaccommodatiebeleid e.d.), zie slide 2, werd de discussie richting woning problematiek getrokken door de presentatie zelf waarin aandacht werd besteed aan ‘toeristische verhuur en woning schaarste’. In de presentatie staat op slide 9: “In Valkenburg en Schin op Geul worden naar inschatting relatief veel goedkope (koop)- woningen toeristisch verhuurd. Hoewel niet één-op-één kan worden aangetoond dat schaarste door toeristische verhuur wordt veroorzaakt, draagt dit hier in deze wijken wel aan bij”. Dit is natuurlijk koren op de molen van betrokken partijen zoals de PGP bij wie de huisvestingsproblematiek hoog op de agenda staat. Omdat er regelmatig in de Raad en commissies gesproken wordt over de huisvestingproblematiek, woningbehoeften en het onttrekken van woningen uit de woningvoorraad en uit deze presentatie ook niet duidelijk werd hoeveel van de particuliere verhuurders daadwerkelijk een hele woning aanbiedt (waarmee deze dus aan de woningvoorraad word onttrokken), rezen er bij enkele partijen en zeker ook bij de PGP zorgen hierover.
De PGP pleit al jaren voor het beter aansturen van de lokale woningmarkt waarbij vooral de betaalbaarheid van woningen, maar zeker ook de beschikbaarheid van woningen wordt verbeterd. Hierover hebben wij in 2022 nog een initiatiefvoorstel ingediend. Wij hebben ons dan ook nadrukkelijk uitgesproken over het belang dat wij als PGP hechten aan het voorkomen van het opkopen van huizen om deze via de informele sector te huur aan te bieden aan recreanten, zeker als blijkt dat schaarste deels veroorzaakt wordt door toeristische verhuur en het ook nog eens grotendeels betaalbare woningen betreft. Het is noch Dhr. Van Dongen, noch de wethouder gelukt dit probleem beter te duiden en onze zorgen weg te nemen door met meer absolute gegevens te komen over hoeveel (betaalbare) woningen aan de voorraad worden onttrokken.
Om terug te komen op het toeristische aspect van de studie heeft de PGP benoemd het positief te vinden dat er nu inzicht is gekregen in dit voorheen verborgen deel van de markt. Naast toeristische verhuur door hotels en geregistreerde B&B’s, zijn er namelijk ook particulieren die (een deel van) hun huis aanbieden aan toeristen. Dit zijn huizen die als woning staan geregistreerd en er zit geen zakelijke bestemming op. Het was al bekend dat deze particuliere verhuur via platforms zoals Airbnb plaatsvindt, maar inzicht hierin ontbrak volledig. Hoeveel van dit soort particuliere verhuurders zijn er? Waar bevinden deze huizen zich? Het onderzoek helpt om een totaalbeeld te krijgen van hoe de vrijetijdseconomie er uit ziet. Dit natuurlijk in het kader van de Visie Vrijetijdseconomie, waar hard aan gewerkt wordt. Ook wilde de Gemeente helder krijgen welke sturingsinstrumenten er zijn om deze particuliere verhuurmarkt te reguleren en of dit wenselijk is.
Een aanvullende reden om inzicht te willen krijgen in de particuliere verhuurmarkt, was het willen creëren van een gelijk speelveld voor alle aanbieders van toeristische verhuur. Zowel de zakelijke verhuurders als de particuliere. Koninklijke Horeca Nederland (KHN) afdeling Valkenburg heeft hierover een brief gestuurd aan de Gemeente. Ondernemers vinden het onterecht dat de particuliere verhuurders geen belasting hoeven af te dragen. Dit wordt gezien als oneerlijke concurrentie. Vanuit rechtvaardigheidsoogpunt, kan de PGP zich in dit standpunt vinden. Verder werd gewezen op mogelijke overlast van B&B’s. Dat is een onderwerp dat in de bewoners enquête is meegenomen. Mevrouw Polstra vulde aan dat zij specifiek zouden letten op opmerkingen over overlast door B&B’s in de beantwoording van de open vragen van de bewoners enquête. Dhr. Van Dongen schetste de ontwikkeling van de particuliere verhuur via online platforms vanaf de opkomst in ca 2015. Uit zijn presentatie bleek dat het aantal overnachtingen via deze platforms rond 2018/2019 een vlucht nam. Dat komt omdat bungalowparken de platforms toen ontdekten en hun huisjes daar ook op gingen aanbieden. Dat staat uiteraard los van de particuliere verhuur en vertekent het beeld. De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn dat er in Valkenburg 128 woningen zijn die (deels) verhuurd worden aan toeristen. Dat is 1,3 procent van de woningvoorraad in Valkenburg. Ter vergelijking, in Maastricht is dat 0,7% en in Amsterdam 1,8%. Deze woningen bevinden zich met name in Valkenburg Centrum en Schin op Geul.
Het onderzoek moet nog verder uitgewerkt worden en er is helaas nog geen rapport beschikbaar. Dat wordt pas aan het einde van het jaar verwacht. De vragen of en welke instrumenten de gemeente wil inzetten om te reguleren zijn vooralsnog deels onbeantwoord gebleven. Duidelijk werd wel dat er veel haken en ogen zitten aan een mogelijk instrument zoals een huisvestingsverordening. Dat is een vrij zwaar instrument dat alleen ingezet mag worden als daar een aantoonbare noodzaak voor is, bijvoorbeeld in het geval van een bepaalde woning schaarste. Het is ook een instrument dat maximaal voor 4 jaar ingezet mag worden. Ook op dit punt werd het in de discussie onduidelijk of deze verordening bedoeld was om bijvoorbeeld te komen tot een zelfbewoningsplicht of dat deze noodzakelijk was voor de registratieplicht voor particuliere verhuurders. Of er op een andere manier tot een registratieplicht overgegaan kan worden waarbij de aanbieders aan een verplichting tot innen en afdragen van toeristenbelasting gehouden kunnen worden, is dan ook niet helder geworden. Zodra het definitieve rapport binnen is, kunnen we hier vervolgvragen over stellen. Opvallend is wel dat de wethouder in de vorige vergadering al een update had gegeven over het conceptrapport van dit onderzoek. Toen was er sprake van ca 140 woningen. Dat is nu geconcretiseerd naar 128 en ook toen wist de wethouder al te vertellen dat ze in het centrum en in Schin op Geul lagen, dus de werkelijke toegevoegde van deze presentatie valt tegen, temeer omdat wij het rapport dus nog steeds niet hebben kunnen inzien.
Stand van Zaken Visie Vrijetijdseconomie (VVTE)
Mevrouw Polstra gaf een procesmatige update over de VVTE. Zij gaf aan dat er inmiddels een economische analyse is gedaan. Ook bezoekers van Valkenburg zijn bevraagd. Daarnaast wees zij wederom op de uitgevoerde draagkracht analyse en gaf zij aan dat er op acht deel gebieden themasessies zijn geweest met experts. De verkregen input wordt nu verwerkt. Op 28 september is er nog een inloopmoment voor bewoners en voor deelnemers aan de expertsessies. Mevrouw Polstra moedigde de commissieleden aan om hier ook een kijkje te komen nemen. Tot slot verwees zij naar de bijeenkomst op maandag 2 oktober waarbij de Raads- en commissieleden zijn uitgenodigd voor een participatieve sessie. In eerdere vergaderingen hebben wij ons ongenoegen geuit over de vertraging van het proces en benoemd dat we het jammer vinden dat we pas in een vrij laat stadium inhoudelijk mogen participeren. We hebben er voor gekozen dit niet nogmaals te benoemen, maar constructief naar de vergadering/sessie van 2 oktober toe te werken.
Brief 128 KHN kerststad Valkenburg haalbaar betaalbaar.
Deze brief is door het CDA geagendeerd. Het viel te verwachten dat zij op dit agendapunt iets in wilden brengen. Dat was de volgende vraag: “Wat wordt bedoeld met ‘We willen geen tweede Monschau worden?’” Een bijzondere inbreng en het was vervolgens even stil. De zin komt uit de brief en de betekenis van de zin lijkt vrij helder te zijn. Andere commissieleden hebben vervolgens uitgelegd dat bedoeld wordt dat wij onze positie en uitstraling als belangrijk toeristisch stadje niet kwijt moeten raken, zoals het geval zou zijn bij Monschau. Dat dreigt natuurlijk te gebeuren als evenementen (structureel) geen doorgang meer vinden. Daarop voegde het CDA verder weinig toe. Het blijft een klein mysterie waarom zij deze brief wilden behandelen. Deze brief is namelijk al tijdens de vorige vergadering besproken. Toen hebben wij nadrukkelijk aangegeven dat wij de zorgen van de KHN deelden over het haalbaar en betaalbaar houden van het organiseren van evenementen. De wethouder kwam daarop met een algemeen antwoord waarin hij zei dat hij regelmatig contact had met de ondernemers hierover. Ook nu gaf de wethouder aan dat de Gemeente veel investeert en dat hij er alles aan doet om Kerststad Valkenburg door te laten gaan. Wederom een herhaling van zetten dus. Hoewel, de ondernemers in Valkenburg hadden zeer recentelijk een brief van Kerststad Valkenburg ontvangen waarin gevraagd werd om een extra financiële bijdrage. Daarin wordt benoemd dat de begroting eigenlijk nog niet rond is en dat er aanvullende financiële middelen nodig zijn. In de brief staat: “Het zou toch jammer zijn als blijkt dat wij omwille van onvoldoende financiële steun op een gegeven moment met alle activiteiten zouden moeten stoppen.” Wij hebben deze brief aangehaald om de relevantie van de brief en vooral het onderwerp ‘haalbaarheid en betaalbaarheid van evenementen’ nogmaals goed onder de aandacht te brengen van de wethouder.
Brief 178 bewoners Keutenberg evenement Gravel Fondo Limburg.
In mei is er een brief verzonden door de bewoners van de Keutenberg aan B&W, de Raad en de organisatie van Gravel Fondo Limburg waarin zij hun ongenoegen uiten over de gang van zaken rondom dit evenement. Er werd specifiek gevraagd of men zich er van bewust was wat de gevolgen waren voor de natuur, de boerenbedrijven, inwoners, toeristen en gasten in het gebied en er wordt verzocht om een reactie. Over de overlast is eerder een artikelbrief 32 door de VVD gestuurd en in de beantwoording van die brief stond te lezen dat er eind juni een evaluatie zou plaatsvinden met de organisatie. Wij wilden weten of die evaluatie had plaatsgevonden, wat daaruit is gekomen en of er inderdaad een reactie was verstuurd naar de betrokkenen? De wethouder kon ons vertellen dat er inderdaad een evaluatie had plaatsgevonden, weliswaar pas eind augustus. Tijdens de evaluatie was besloten om de bewoners van de Keutenberg uit te nodigen om met hen het gesprek aan te gaan. Dat is nog niet gebeurd. Op onze vraag of ze op hun brief van 30 mei wel een reactie hadden ontvangen, moest de wethouder het antwoord schuldig blijven. Hij gaat ervan uit dat dat wel zo is, maar zal dit navragen. We zijn bijna 4 maanden verder, dus een follow up zou op zijn plaats zijn. De wethouder wist al wel heel stellig te melden dat de toer volgend jaar weer doorgaat. Hierop vroeg Corry of dat niet aan de Raad is om te beslissen. Helaas is er ook uitstel van het evenementen beleid waardoor we hier vooralsnog geen betere bescherming van natuur kunnen afdwingen. Op dit moment is er een maximum van twee toertochten per jaar op de Keutenberg. Wel hebben wij er voor gepleit dat een Stiltegebied überhaupt geen plek is voor een massale fietstocht.
Rondvraag.
De laatste commissie vergadering was ruim 3,5 maand geleden en wij hadden redelijk wat vragen geformuleerd. Andere partijen hadden ook enkele vragen, waaronder vragen over de afgelaste Bokkemèrt.
Bokkemèrt
VVD en VSP hadden vragen gesteld over de jaarmarkt waarvan daags voor deze vergadering bleek dat deze niet door kon gaan omdat de vergunning niet op tijd kon worden afgegeven. De VSP wilde graag horen of er nog een mogelijkheid gevonden kon worden om de vergunning toch af te geven. Helaas had de Gemeente de datum waarop alle benodigde stukken voor de vergunning binnen moesten zijn al maximaal opgerekt. De VVD-leden stelden aan hun VVD wethouder de heel retorische vragen of het klopte dat de wethouder de aanvragers goed had geïnformeerd over de termijnen en of het klopte dat de aanvraag en de bijbehorende stukken niet voldeden. De wethouder kon op eigen houtje goed uitleggen hoezeer hij zijn best had gedaan en had dit voorzetje niet nodig. Voor ons was het wel een handige springplank om de wethouder (wederom) te vragen om de commissie op belangrijke punten op tijd in te lichten. De laatste commissie vond plaats op 31 mei en op 1 juni verstuurde de voormalige organisatie van de markt een mail waarin zij aangaven de organisatie dit jaar niet te kunnen doen. In de brief stond dat de Gemeente hier van op de hoogte was en zij hoopten het over te kunnen dragen, al was er nog geen partij gevonden. De dag ervoor had de commissie nog een uitgebreide presentatie ontvangen over evenementen en hierin is niet op ontwikkelingen rondom de markt ingegaan. Wij hebben nogmaals aangegeven dat wij het belangrijk vinden dat de wethouder dit soort belangrijke zaken met de commissie communiceert via de vergaderingen of op een andere manier.
Subsidieplafond HaFaBra
Wij waren benieuwd wat er uit het gesprek met de schutterijen en HAFABRA op 4 september was gekomen wat betreft het vast te stellen subsidieplafond? De wethouder gaf aan dat het gesprek had plaatsgevonden, maar dat er niet specifiek op het subsidieplafond was ingegaan. Hij gaf aan dit nog te doen.
Verblijfsrecreatie Zuid-Limburg
In juni is er een RIB verstuurd over verblijfsrecreatie Zuid-Limburg met daarbij het Eindrapport project Vitalisering Verblijfsrecreatie Zuid-Limburg. Dat rapport gaat specifiek over bungalowparken en groepsaccommodaties. In Zuid-Limburg zijn er in totaal 149 bedrijven die hieronder vallen. 83 bedrijven zijn bezocht. In Valkenburg zijn er 16 bedrijven bezocht. Een kwart van de onderzochte bedrijven wordt gecategoriseerd als beperkt vitaal of niet vitaal. Maar geen van deze bedrijven bevindt zich in Valkenburg. In het rapport wordt specifiek benoemd dat Valkenburg een restrictief beleid voert m.b.t. boerderijcampings. Volgens het rapport werden er maximaal 4 campings toegestaan met een maximaal aantal plekken. Tijdens de vergadering gaf mevrouw Polstra aan dat dit er inmiddels 5 zijn. Advies van de onderzoekers is om positief te kijken naar de uitbreidingswensen van de campingeigenaren mits er een kwaliteitsslag wordt gemaakt. Wij vroegen ons af of het advies uit het rapport m.b.t. de boerderijcampings overgenomen werd en zo ja, hoe worden er dan handen en voeten gegeven aan die kwaliteitsslag? De wethouder reageerde hierop door aan te geven dat ook dit deel uit maakt van de visie VTE en verwees naar werkbezoeken die hij had gebracht aan boerderij campings in Valkenburg waarbij hem juist de kwaliteit van de accommodaties opviel. Hij zegde toe met de kopgroep Toerisme de ontwikkeling van een regionaal gezamenlijk kampeerbeleid op te pakken en benadrukte dat ook hij verdere chalettisering van het Heuvelland wil voorkomen. Wij zullen hier ook in volgende vergaderingen op terug komen om te kijken of er ook werkelijk voortgang zit in de regionale samenwerking, waarvan dewethouder aangaf dat het karakter daarvan wel vrij stroperig was. In het rapport wordt verder verwezen naar masterclasses waar ambtenaren aan hebben deelgenomen. De wethouder gaf aan dat er een ambtenaar uit Valkenburg aan had deelgenomen, maar dat deze wegens afwezigheid nog geen terugkoppeling heeft kunnen geven. Hij kon onze vraag hierover dus niet beantwoorden.
Kunst en cultuuractiviteiten voor kinderen: Kunstweek
Op 31 mei heeft de commissie een presentatie gehad over de te organiseren Kunstweek. Deze heeft in augustus plaatsgevonden en wij hebben via verschillende kanalen veel positieve reacties ontvangen. Wij waren onder meer erg enthousiast over het sociale aspect van deze activiteit voor de jeugd en de betrokkenheid van Stichting Leergeld. De intentie was om ca. 25 kinderen via Stichting Leergeld aan deze week deel te laten nemen. Wij vroegen ons af wat de opkomst was bij deze activiteit en hoeveel kinderen via Leergeld hebben deelgenomen. Wij geloven erin dat dit een waardevolle activiteit is voor Valkenburg en zijn benieuwd of er plannen zijn om deze activiteit volgend jaar weer te organiseren en of wij als Gemeente nog meer ondersteunend kunnen zijn in het ondersteunen van de promotie indien wenselijk. De wethouder bevestigde dat het een inhoudelijk heel succesvolle week is geworden. In het begin liep het geen storm met de aanmeldingen, maar de wethouder gaf ook aan dat zijn verwachting is dat de 75 deelnemers volgend jaar met gemak gehaald wordt. Via Stichting Leergeld zijn 35 gezinnen benaderd, maar er hebben zich slechts 4 kinderen aangemeld. Via persoonlijke inzet van wethouder Kleijnen hebben er nog 5 kinderen uit de Oekraïne deelgenomen. De activiteit moet nog geëvalueerd worden, maar de verwachting is dat de gemeente dit initiatief (financieel) zal blijven omarmen. Dat zal dan in de begroting
terugkomen.
Regionaal Voedselsysteem Zuid Limburg
Dan hebben we nog de subsidie aan Regionaal Voedselsysteem Zuid Limburg. Wij hebben gevraagd hoe het met de uitwerking van het initiatief is gesteld en of en hoe Valkenburgse ondernemers van dit initiatief kunnen profiteren. De wethouder legde uit dat het een incidentele subsidie van €3200,- betreft die bedoeld is om de opstart te faciliteren. De reden voor onze vervolgvragen is dat wij onze twijfels hebben of dit initiatief een goed instrument is om duurzaam ondernemen te promoten in Valkenburg. Er doen vooralsnog geen Valkenburgse ondernemers aan mee. De wethouder deed het tijdens een eerdere vergadering voorkomen alsof dit een (actieve) manier was om in te zetten op duurzaam ondernemen, maar Valkenburg doet hierin min of meer mee met andere gemeenten die ook subsidie hebben verstrekt. Het was destijds eigenlijk een makkelijk antwoord op onze vraag hoe we ondernemers lokaal kunnen motiveren om duurzaam te ondernemen. Wij stelden een keurmerksticker voor lokale producten voor, maar de wethouder noemde dit initiatief als alternatief. Helaas heeft de Valkenburgse ondernemer hier niets aan en moeten zij zelfs betalen om te participeren als producent of verkooppunt. Het initiatief is daarmee eigenlijk een verkapt marketing bureau dat de bedrijven die deelnemen promoot. Tijdens gesprekken van de wethouder met de BIZ over mogelijke manieren om duurzaam ondernemen te promoten hebben de ondernemers duidelijk aangegeven dat zij er sowieso niet aan mee wilden betalen. In die zin is de plank dus flink misgeslagen. We hebben de antwoorden aangehoord en zijn hier verder niet kritisch op ingegaan. De feitelijke informatie is er en we beraden ons erop hoe hier verder op te reageren.
Stand van zaken Bankautomaat Walramplein
Evenals de VSP hebben ook wij naar de voortgang geïnformeerd. Volgens de wethouder is
een college nota hierover goedgekeurd. Er volgt een brief aan inwoners en bedrijven in de
buurt. Vervolgens kan Geldmaat een vergunning aanvragen. Er zit dus voortgang in het
proces, maar de verwachting is dat de Geldmaat pas volgend jaar geplaatst zal worden.
HANOS pand/locatie
Over het leegstaande pand waar voorheen de HANOS gevestigd was, is nog weinig te melden. De wethouder heeft aangegeven om ons in te lichten zodra er nieuws is.
Vakantiehuisjes verkoop Europarcs Berg en Terblijt.
Er worden momenteel 9 huisjes te koop aangeboden op Europarcs Poort van Maastricht. Wij wilden weten of het college hiervan op de hoogte was en of de wethouder het met ons eens is dat we ervoor moeten waken om nog meer chaletdorpjes te laten ontstaan? Gezien het tekort aan woningen voor onze eigen inwoners is het wrang te moeten constateren dat de gemeente geen invloed kan uitoefenen om deze verkopen een halt toe te roepen. Er moet nog gemeenschappelijk beleid komen op ‘chalettarisering’. Onze vraag was of de wethouder bereid is om dit gemeenschappelijk beleid versneld van de grond te krijgen zodat dit in de toekomst niet meer kan gebeuren? De wethouder gaf aan niet op de hoogte te zijn van de voorgenomen verkoop. Op zich is het ook legitiem. Echter, wij vinden het belangrijk om deze vraag te stellen in de commissie omdat dit zeer actuele problematiek is die nu in heel Limburg speelt en er is vooralsnog een gebrek aan gezamenlijk beleid op Provincie niveau. Verschillende gemeenten hanteren vaak verschillend beleid wat het voorkomen van chaletisering in ons mooie heuvelland niet makkelijker maakt. De roep om een eenduidig beleid wordt groter. In het Eindrapport Project Vitalisering Verblijfsrecreatie Zuid-Limburg staat te lezen: “We adviseren gemeenten om versneld te komen tot een gezamenlijk kampeerbeleid. Inventariseer wat er ligt en kom tot een gemene deler. De chaletisering van campings neemt in versneld tempo toe. Provincie en gemeenten hebben hier geen antwoord op.”(p14). Over de chalettisering was de wethouder helder, ook Valkenburg wil dit verder voorkomen. Maar wij gaven aan dat huidige bestemmingsplannen het soms mogelijk maken dat er zonder dat de Raad het bestemmingsplan hoeft aan te passen toch chalets geplaatst mogen worden in plaats van tenten/caravans. De wethouder heeft aangegeven na te kijken of dit in Valkenburg ook zo is. Ondanks dat de wethouder beaamde dat gezamenlijk beleid belangrijk is, waren de antwoorden op onze vragen niet concreet en vooralsnog lijkt Valkenburg geen trekkersrol op zich te nemen in het proces. Wij maakten van de gelegenheid gebruik om in de commissie aan te geven dat het voor deze parken niet alleen belangrijk is om huisjes te verhuren aan toeristen om inkomsten te genereren, maar dat de vastgoedactiviteiten die de huisjes bieden veel lucratiever zijn. Een initiatiefnemer kijkt daarom niet altijd meer naar de toeristische waarde van een park, maar steeds vaker naar de vastgoed waarde van een park en daardoor kan de druk op een gebied qua aantasting van leefbaarheid te hoog worden en schade aan de natuur opleveren. Met andere woorden, de balans raakt zoek. Naar de balans tussen economie/toerisme/leefbaarheid/natuur is Valkenburg op zoek in de ontwikkeling van de Visie VTE, maar die laat voorlopig nog op zich wachten.
Weinig beweging dus in de commissie ED, maar we blijven aanjagen en sturen op inhoud.
