Op 6 juli vond de commissie AZM ofwel Algemene Zaken en Middelen plaats. In principe bedoeld om de accountant een toelichting te laten geven op de jaarrekening 2021, maar er was ook een raadsvoorstel toegevoegd. Namens de fractie PGP alledrie de raadsleden in de zaal. En op de tribune Zeppe Roijakkers, ons jongste steunfractielid.
De stukken: klik.
De vergadering bekijken: klik.
Over de Jaarrekening 2021 was de belangrijkste conclusie van de accountant dat er goedkeuring is verstrekt. Een goedkeuring geeft geen 100% garantie op geen fouten, maar deze vallen dan binnen de wettelijke bandbreedte. Begroting is 64 miljoen. De zogeheten stofkam is 694.000 euro. Dus naar kleine dingen wordt niet gekeken.
Er was één onzekerheid in de jaarrekening en dat gaat over de vordering wateroverlast. Dat bestaat uit twee posten: schade en herstelkosten. Op dit moment is niet met zekerheid te zeggen hoe hoog de schade exact is. Dat moet een expert vaststellen. Dit staat goed in de jaarrekening. Maar op basis van de voorliggende rekeningen kun je wel een bedrag voor vordering van herstelkosten opnemen en dat is 882.000 euro. Waarom is dit een onzekerheid en geen fout? De regeling geeft het recht op de kosten, maar een schade expert moet dat bekijken, die onzekerheid is minder groot dan de schade aan de gebouwen en daarom is het geen fout. Dit is nog niet het exacte bedrag, maar geeft wel een goede indicatie. Dus volgens de verslaggevingsregels is het in orde. Het is een onzekerheid omdat je het liefst kosten en baten wilt wegzetten in het jaar dat ze zijn voorgekomen. Dat lukt nu niet voor wat betreft dit onderdeel. De gemeente kan hier verder niets aan doen. De afhandeling van de schade gaat nu eenmaal langzaam.
Ook waren er nog een aantal opmerkingen:
- Geen onrechtmatigheden op aanbesteding. Wel worden aan enkele partijen meerdere opdrachten verleend. Dat mag, maar je zou ook een contract kunnen afsluiten.
- Sociaal Domein: Geen tekortkomingen. Dit wordt ook bekeken door accountant van Gemeente Maastricht omdat we daarmee samenwerken. Onze accountant geeft wel auditinstructies door over de bedragen die onze gemeente aangaan.
- De onderhoudsvoorzieningen. Onderhoud komt in fases, maar soms kan er een piek komen. Dat moet je dus over de jaren uitspreiden. Regulier onderhoud zit echter in dezelfde kostenpost. Dat is niet gek, maar je moet wel het onderscheid inzichtelijk maken. De impact is echter niet groot. Ze staan zowel in resultaten als dotatie, dat laatste betekent dat het klopt. Het valt niet onder fouten, maar voor de transparantie is het wel belangrijk. De bedragen zijn ook niet dermate groot dat het erg is. Wethouder Dauven neemt de opmerkingen van de accountant ter harte; hij gaat kijken naar het inkoopbeleid.
- Verschil boekjaar en eigen vermogen. Het eigen vermogen is afgenomen met 5,1 miljoen. Deze onttrekkingen zijn gedaan naar aanleiding van de watersnood.
Normaal gesproken zijn er geen raadsvoorstellen toegevoegd aan de vergaderingen over kadernota en begroting. Dit keer werden wij toch enigszins verrast met het Voorstel college betreffende vaststellen notitie evaluatie Gemeentelijk Kwaliteitsmenu. Stichting Natuurlijk Geuldal heeft hierover een kritische inbreng geschreven en ook wij waren kritisch. Pat-Jos voerde hierover het woord.
Samenvatting van dit agendapunt:
Voor bepaalde bebouwing wil men natuurcompensatie niet meer toepassen. Deze compensatie staat in het Gemeentelijk Kwaliteitsmenu, kortweg GKM genoemd. Na een uitgebreide beantwoording van onze vragen luidde onze conclusie als volgt. Het is voor ons duidelijk dat de door POL (provincie) ingetekende contourlijnen waarvoor het GKM geldt dwars door de verschillende kernen lopen. Hierdoor lopen de kosten voor het realiseren van betaalbare woningen in de kernen op. In principe kan de PGP zich vinden in het schrappen van het GKM in de bebouwde kom.
Onze zorg dat onwenselijke ontwikkelingen kunnen plaatsvinden in het buitengebied door het schrappen van het GKM heeft de wethouder niet weg kunnen nemen. De raad wordt pas volgend jaar in positie gesteld om bij het vaststellen van de omgevingsvisie te bepalen welke ontwikkelingen wel of niet plaats kunnen vinden op locaties in het buitengebied. Wij zijn dan ook van mening dat het schrappen van het GKM in het buitengebied te risicovol is. We beraden ons of we het raadsvoorstel kunnen amenderen zodat het GKM enkel vervalt binnen de bebouwde kom. Dit maakt het realiseren van betaalbare woningen in de kernen hopelijk sneller mogelijk, maar beschermt wel ons vijfsterrenlandschap.
Voor wie het uitgebreide verslag wil lezen, zie hieronder.
De zwarte tekst is de inbreng van PGP.
Dikgedrukt zijn onze vragen.
Blauw is de wethouder Weerts.
Rood is de fractie.
.Voorzitter, aanwezigen, kijkers thuis,
Afgelopen maandag was op de social media van gemeente Valkenburg aan de Geul te lezen dat, en ik citeer: “Twee op de drie mensen in Limburg zich zorgen maken over de gevolgen van het opwarmende klimaat en het toenemende risico op overstromingen.” Einde citaat. Nu, bijna een jaar na de watersnoodramp in ons Geuldal komt het college met voorliggend voorstel om de groencompensatie voor woningbouw in het buitengebied af te schaffen. Een voorstel dat geheel niet van deze tijdsgeest is. We moeten juist inzetten op meer groen. De grond, planten en bomen zijn een natuurlijke spons die we juist hard nodig hebben bij zware regenval.
Toegegeven de PGP heeft gevraagd om een evaluatie van het gemeentelijk kwaliteitsmenu toen de bestemmingsplanwijzigingen in Schin op Geul aangaande topparken en camping vinkenhof behandeld werden. Wij vonden de groencompensatie namelijk te laag. We waren het niet eens met het aftrekken van nog te maken groen onderhoudskosten van de financiële compensatie en konden ons er niet in vinden dat de fysieke compensatie elders plaats zou vinden. Wij wilden dat dat ter plekke of in ieder geval zo dicht mogelijk in de buurt van het initiatief zou gebeuren. De nu voorliggende aanpassing aan het gemeentelijk kwaliteitsmenu valt ons dan ook koud op het dak.
- Waarom is er niet eerst afgestemd met de klankbordgroep uitvoering woonvisie of de klankbordgroep Omgevingswet?
Antwoord wethouder. Hij was verbaasd over onze inbreng. De groencompensatie wordt voor andere onderdelen dan woningen niet afgeschaft. Regionaal wordt afgestemd waarvoor die bestemd zijn. Bestemde projecten gaan door waarvan ook enkele in onze gemeente. De samenstelling van de genoemde commissies duurden lang, ze komen wel voor de zomer samen. Dan kan erover gepraat worden. Dit is een bouwsteen van omgevingsvisie, dus doe het nu alvast, dan komt de boel op gang.
Reactie fractie: Wij vinden juist de bestaande groencompensatie niet goed. Deze kan ver weg plaatsvinden ipv dichtbij de ontwikkeling in de buurt. En met de klankbordgroepen praten nadat het raadsbesluit is genomen, is voor ons te laat.
In het voorstel is te lezen dat het gemeentelijke kwaliteitsmenu geactualiseerd moet worden voordat het verwerkt kan worden in de Omgevingsvisie die uiterlijk eind 2024 gereed moet zijn. Dat lijkt ons voldoende tijd om een gedegen proces te doorlopen met afstemming met de klankbordgroepen eventueel aangevuld met een presentatie of werksessie over het kwaliteitsmenu zoals we onderhand gewend zijn bij alle onderdelen aangaande de voorbereidingen op de invoering van de Omgevingswet. Door een week voor de kadernota vergadering dit ter behandeling voor te leggen aan de commissie AZM wordt tekort gedaan aan het onderwerp.
- Is er op z’n minst wel afstemming geweest met de andere aan het kwaliteitsmenu deelnemende gemeenten, te weten Gulpen- Wittem en Vaals? Indien ja: wat vinden zij ervan dat gemeente Valkenburg dit aan wil passen?
- Zijn zij ook voornemens het onderdeel van compensatie voor woningbouw af te schaffen?
Antwoord wethouder: Het is dan wel samen opgesteld, maar ze zijn niet identiek. Iedereen past een eigen couleur locale toe. Het maakt die andere gemeenten dus echt niet uit als wij wat wijzigen.
In de evaluatie van het gemeentelijke kwaliteitsmenu (afgekort het GKM) is te lezen dat: “Doordat de buurgemeenten ongeveer dezelfde regeling hebben kunnen we ook niet echt de keuze maken om een bepaald type ontwikkeling juist naar onze gemeente toe te trekken. De regeling is te algemeen opgesteld en te weinig gekeken naar de specifieke belangen en opgaven van onze gemeente.”
- Welke specifieke belangen en opgaven worden hiermee bedoeld?
- In welk opzicht verschillen onze specifieke belangen en opgaven van de gemeenten Gulpen-Wittem en Vaals?
Geen antwoord gekregen.
We zijn alle drie toeristische gemeenten waarbij grote behoefte is aan meer woningen. In plaats ervan om te kiezen voor een aanpak waarbij we met onze collega Zuid-Limburgse gemeenten concurreren, kunnen we er ook voor kiezen om samen te werken om woningbouw te realiseren en oog te houden voor ons prachtige heuvellandschap. We zouden Gulpen-Wittem en Vaals kunnen volgen in hun regels die opgenomen zijn in het GKM aangaande Vrijkomende agrarische bebouwing (VAB’s). Dat zou betekenen dat we loslaten dat er maar maximaal 1 woning toegevoegd mag worden. Zij hebben ook een punt opgenomen over gebiedsgerichte ontwikkelingen, het zogeheten ”saneren van rotte plekken” waarbij meerdere woningen kunnen worden ingezet met maatwerk gericht op kwaliteitsverbetering en rekening houdend met de aanwezige landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke waarden .
- Is er overwogen om de andere gemeenten in deze regels te volgen? Kan de wethouder toelichten waarom hier niet voor gekozen is?
Antwoord wethouder: Het aanpakken van rotte plekken is nu juist de bedoeling van dit raadsvoorstel. Bijvoorbeeld in Schin op Geul ligt een oude schuur tegenover bakker. Dit en de naastgelegen gebouwen zijn in handen van een nieuwe eigenaar, maar de contourlijn loopt erdoorheen. Dus hij kan er nu niets mee.
Reactie fractie: Waarom regelen we dan het aanpassen van die contourlijnen niet? Of wijzen we niet de gebieden aan die door ons bebouwd mogen worden?
Antwoord wethouder: Die contouren maakt de provincie. Gebieden aanbieden drijft de prijs op. En het aanwijzen gebeurt wel in de omgevingsvisie. Deze invulling gaat per onderdeel door de raad. Volgend jaar voor de zomer moet de omgevingsvisie besproken worden in de raad. Dit loopt nu erop vooruit.
En even voor de duidelijkheid, het gemeentelijk kwaliteitsmenu voor solitaire woningbouw is niet van toepassing op de volgende gevallen: het splitsen van woningen, het invullen van Voormalige Agrarische Bedrijven (VAB’s) middels woningen in overeenstemming met de Handreiking RO, het inpandig bouwen of het aanbouwen van 1 zorgwoning (kangoeroewoning) voor een familielid of naaste op het perceel van de huidige woning van initiatiefnemer.
Het voorgestelde alternatief is de bestaande GKM-regeling voor wat betreft de module ‘(solitaire) woningen’ niet langer van toepassing te verklaren c.q. in te trekken voor woningbouwplannen die passen binnen de ‘Beleidsregel Ruim baan voor goede woningbouwplannen’. Hierbij hoeven goede woningbouwplannen niet meer te worden gecompenseerd. Woningbouwplannen worden beschouwd als goede plannen als zij voldoen aan drie criteria waarbij wordt aangesloten op het ruimtelijke uitgangspunt dat inbreiding boven uitbreiding gaat.
- Zijn er locaties in het buitengebied waarbij inbreiding mogelijk is?
Antwoord wethouder: Niet expliciet beantwoord, maar dit heeft met de contourlijnen te maken. In Schin en Geul en Houthem loopt bijvoorbeeld dwars door de bebouwde kom. Dan kan er op papier dus wel ingebreid worden in het buitengebied, maar fysiek is het dan nog steeds in de bebouwde kom.
Er wordt ook voorgesteld om “Landschappelijke inpassing van het initiatief en afkoppeling hemelwater bij elk type ontwikkeling op te nemen als “verplichting”. Dit is de basis kwaliteitsbijdrage die voor elk initiatief moet gelden.”
- Is een landschappelijk inrichting en afkoppeling hemelwater niet reeds verplicht?
Antwoord wethouder: Ja
Voorzitter, het klinkt alsof we ons laatste middel om te sturen op gewenste ontwikkelingen in het buitengebied uit handen geven voor een zeer beperkte en vooralsnog onzekere winst aan woningbouw. Het lijstje met ontwikkelingen waarbij het GKM is toegepast is summier en zegt erg weinig. Het is interessanter om te weten hoeveel ontwikkelingen daadwerkelijk zijn tegengehouden door het Valkenburgse GKM.
- Heeft de wethouder hier zicht op?
Antwoord wethouder: In 5 weken heeft hij 12 aanvragen gehoord. Wethouder claimt dat dit komt doordat bekend is wat er gaat gebeuren. Het gaat veelal om bouwen in zogenaamde huisweitjes. De stukjes groen in de lintbebouwing. Er was slechts 1 aanvraag in het buitengebied.
Reactie Fractie: Bijzonder dat al bekend zou zijn dat dit voorstel er ligt, wij hebben het zelf pas een week. Wij hebben overigens geen bezwaar tegen bouwen in de lintbebouwing. De randen en erbuiten is wat ons zorgen baart.
In de evaluatie van het GKM wordt gesteld dat de regeling te arbeidsintensief is. Doordat het weinig gebruik wordt, moeten ambtenaren zich steeds opnieuw in de materie verdiepen.
- Is vereenvoudigen van de groencompensatie wellicht een optie? Bijvoorbeeld door het hanteren van 1 tarief en duidelijke uitwerking van welke richtlijnen gehanteerd moeten worden bij berekeningen (zoals het al dan niet accepteren van onderhoudskosten als compensatie) ?
Antwoord wethouder: Ieder onderdeel heeft een eigen berekening, bijv. haag of boom of bronsgroen enzovoort. Dat maakt het ingewikkeld en tijdsintensief.
Ook komt uit de evaluatie naar voren dat er in veel gevallen niet ter plekke fysieke groencompensatie kan plaatsvinden.
- Heeft de wethouder de mogelijkheid overwogen om natuurinclusief bouwen op te nemen in het GKM als vorm van natuurcompensatie? Op die manier wordt er ter plekke groen gecompenseerd en is er ruimte voor plant, dier én woningen.
Antwoord wethouder: Is een onderdeel van de ruimtelijke inpassing.
Ter afsluiting wil ik de commissie en toehoorders meegeven dat het juist nu belangrijk is grip te houden op hoe onze leefomgeving wordt ingericht. Wij wonen in een heuvellandschap en het stroomgebied van de Geul. Regeren is vooruitzien. Er is een arsenaal aan mogelijkheden om betaalbare woningen te realiseren. De voorgestelde wijziging is echter erg risicovol en de effectiviteit is onzeker.
Conclusie: Wij juichen woningontwikkeling toe. Wij denken alleen dat er veel andere mogelijkheden zijn zoals in leegstaand vastgoed. Met bebouwing van groene plekken binnen de bestaande linten hebben wij niet perse een probleem, wel met dat we hiermee alle regie uit handen geven en afhankelijk zijn van ambtenaren en college om ontwikkelingen te beoordelen op kwaliteit en invloed op natuur. Gezien de principemedewerkingen die in het verleden verleent zijn, vertrouwen wij er niet op dat onze natuur en ons vijfsterrenlandschap daar in goede handen is. Wij zouden dit willen behandelen nadat we er nog uitgebreid over gesproken hebben en wellicht concretere gebieden kunnen aanwijzen, maar de andere fracties willen het wel behandelen op 11 juli. Wij overwegen het voorstel te amenderen om het buitengebied te beschermen en hier zeggenschap over te houden.
